پایگاه جامع حفظ قرآن

 ابتدا قرآن آموز، قرائت یک صفحه از اول قرآن را پیش استاد تصحیح می کند سپس استاد به شاگرد دستور می دهد از روی قرآن سی صد بار آن را تکرار کند پس از سی صد بار تکرار، یک بار از حفظ به استاد ارائه می دهد سپس آن صفحه را کنار می گذارد و صفحه­ی دیگری را شروع می کند و این چنین همه قرآن را حفظ می کند. وقتی تمام قرآن را حفظ کرد استاد دستور می دهد که از روی قرآن یکصد و پنجاه بار کل قرآن را بخواند. پس از انجام این کار ها به او لقب قاری حافظ می­دهند

حفظ قرآن در کشور تونس

در این کشور شیوه­ی رایج حفظ بر اساس تلقین و تکرار است، استاد طلاب را جمع کرده و چند بار برای آن ها می خواند تا حفظ شوند و آیه به آیه پیش می رود تا در ذهن شاگرد ثبت شود. هر روز دست کم سه سطر حفظ می شود و مدت حفظ ممکن است تا هشت سال به طول بیانجامد. مرور در مدارس حفظ قرآن تونس از حفظ انجام می شود و حافظان هر شش ماه یک بار فردی را می یابند و محفوظات خود را برای او قرائت می کنند تا از صحت محفوظات خود مطمئن شوند.

تثبیت محفوظات یکی از دغدغه های همیشگی حافظان قرآن است و در صورتی که این مرحله به درستی انجام نشود این مشکل همیشه برای حافظ خواهد بود ، به همین منظورگروه قرآنی اهلناجدولی رو تهیه کرده که حفاظ عزیز از اون می تونن به عنوان نمایه محفوظاتشون استفاده کنند تا با یک نگاه متوجه قسمت های ضعیف در محفوظات خود بشوند و بتوانند راحت تر برنامه ریزی کنند

روش کار با این نمایه هم بسیار آسان است به این صورت که حافظ ابتدا محفوظات خود را به سه قسمت سخت و متوسط و آسان تقسیم بندی می کند و برای هر کدام از این ها یک رنگ را انتخاب کرده و خانه مربوط به آن صفحه را درنمایه رنگ می کند البته راهنمای آن در جدول هم موجود است بدین ترتیب در یک نگاه می تواند مقدار تسلط خود را در هر جز اندازه گیری کند وبا توجه به آن برنامه ریزی لازم را انجام دهد.

امیدوارم که به دردتون بخوره

ازاینجامی تونید جدول رو دانلود  کنید.

حافظه کوتاه مدت

اگر اطلاعاتی که وارد حافظه حسی می شوند مورد توجه قرار نگیرند از بین خواهند رفت ولی در عوض اگر به آن ها توجه کنیم وارد حافظه کوتاه مدت می شوند که این اطلاعات می توانند به صورت دیداری، شنیداری، معنایی و یا ترکیبی از این ها باشند که وارد حافظه کوتاه مدت می شوند.

در حفظ قرآن، وارد شدن اطلاعات شنیداری بسیار سریع تر از روش های دیگر انجام می شود و این روش در بین قرآن آموزان رایج تر است زیرا حافظان قرآن اغلب با استفاده از نوار های ترتیل استادید مشهور، به حفظ قرآن می پردازند و اطلاعات را به صورت کدهای صوتی رمزگزاری کرده و به حافظه می سپارند اما این روش نیز خالی از اشکال نخواهد بود زیرا با توجه به این که الحانی که قاری هنگام تلاوت قرآن استفاده می کند محدود است احتمال تداخل این اصوات بسیار زیاد است و حافظ قادر به تفکیک آیات با الحان مشابه نخواهد بود، اما در روش دیداری آن چه به عنوان داده اولیه وارد حافظه کوتاه مدت می شود، شکل ظاهری و تصویری از پدیده هاست ، اگر چه تعداد افرادی که می توانند از پدیده ها تصویر های پایدار و دقیقی در ذهن ذخیره کنند بسیار کم است با این وجود این استعداد در همه انسان ها وجود دارد و می توان آن را نیز تقویت کرد و این روش بیشتر در بین کودکان و کسانی که عرب زبان نیستند و قصد حفظ قرآن را دارند پرکاربرد تر خواهد بود چرا که تکلیف حفظ بیشتر شامل تلاوت متن عربی قرآن بدون کم و کاستی است و دانستن معنا یا آهنگ مناسب فرع بر آن است.

ویژگی های حافظه کوتاه مدت

حافظه کوتاه مدت برعکس حافظه حسی و دراز مدت، ظرفیت محدودی دارد و به طور متوسط می توانند هفت ماده اطلاعاتی  را در خود نگه دارد. آن چه که ظرفیت حافظه کوتاه مدت را مشخص می کند گنجایش حافظه دراز مدت است، بدین ترتیب که هرچه حافظه دراز مدت فرد قوی تر و وسیع تر باشد، حافظه کوتاه مدت وی نیز گنجایش بیشتری خواهد داشت.

ماده اطلاعاتی یعنی هر واحد اطلاعاتی که رمز گردانی و وارد حافظه می شود که این واحد ها می تواند صوت، تصویر و یا معنا باشد.

در حفظ قرآن می توان هر عبارت را یک واحد در نظر گرفت و هر آیه را به عبارت های کوتاه تقسیم کرد تا به راحتی وارد حافظه کوتاه مدت گردد.

حضور اطلاعات در حافظه کوتاه مدت بسیار ناپایدار است و اگر به آن ها پرداخته نشود و زمان زیادی از آن بگذرد از بین خواهد رفت، ضمناً به دلیل محدودیت گنجایش حافظه کوتاه مدت، هرگاه اطلاعات جدیدی وارد این حافظه شود به علت تداخل با اطلاعات پیشین، این اطلاعات جایگزین اطلاعات قبلی می شود.

به همین خاطر است که حافظ به محض حفظ آیات جدید در یک زمان مشخص در آیات قبلی دچار خطا و اشتباه می شود.

سؤالی که ممکن است در این بخش پرسیده شود سوال از امکان افزایش حجم حافظه کوتاه مدت خواهد بود که باید عرض کرد: یکی از روش هایی که باعث افزایش حجم حافظه کوتاه مدت می شود استفاده از روش تقطیع و برقراری ارتباط معنایی میان واحد های اطلاعاتی و سپس حفظ کردن آن هاست ، به این روش می توان حجم ماده ها و نه تعداد آن ها را افزایش داد.

از مجموع آن چه که پیرامون حافظه کوتاه مدت بیان شد می توان نتیجه گرفت که حافظه کوتاه مدت دارای کارکرد های مهمی از جمله ذخیره کردن اطلاعات برای مدتی کوتاه و فراهم نمودن فضای مناسب برای محاسبات ذهنی است و نقش دیگری که می توان برای آن در نظر گرفت این است که حافظه کوتاه مدت به عنوان ایستگاهی موقت برای حافظه دراز مدت عمل می کند و عامل مهمی که سبب انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه دراز مدت می شود، مرور ذهنی است که این کار سبب ثبت اطلاعات و بایگانی آن ها در حافظه دراز مدت خواهد شد.

یکی از راههایی که به تثبیت محفوظات حافظ کمک می‌کند و در استحکام آن نقش مؤثر دارد،مباحثه و دوست‌گیریاست.

بدین ترتیب دو یا چند نفر که در راه حفظ قرآن تلاش می‌کنند، هر روز به مدت معین (نیم یا یک ساعت) در ساعت مشخصی، ابتدا حفظ جدید خود را تلاوت می‌کنند و بعد از آن جزء شخصی که روز قبل آن را تعیین کرده‌اند به نوبت قرائت می‌کنند، به طوری که هر نفر یک صفحه را می‌خواند و دیگران نیز اشکالات او را تصحیح می‌کنند.

بعد از اتمام معین شده می‌توانند آیات مشابه را از یکدیگر بپرسند و نیز می‌توانند آیات ابتدایی صفحات مختلف (سر آیه) را پرسش نمایند، به این صورت که آیه‌ای در یک جزء را سؤال می‌کنند، بعد از قرائت آن آیه، آیه ابتدایی آن صفحه و صفحات قبل و یا بعد آن را می‌پرسند.

مباحثه قرآنی از متداولترین روشهایی است که قابل استفاده اکثر حافظان قرآن بوده و همه اساتید آن را توصیه می‌نمایند.

توجه

در صورت عدم دستیابی به هم مباحثه و دوست، به تنهایی نیز می‌توان محفوظات را مرور کرد. یکی از راههایی که قابل استفاده برای مرور فردی است، استفاده از نوار ترتیل است.

استفاده از نوار برای مرور

حافظ جزء مورد نظر خود را همراه با نوار قرائت می‌کند و هرگاه آیه‌ای را نتوانست هماهنگ و همراه با نوار تلاوت کند، آن را چند بار تکرار نماید استفاده از نوار از جهت عادت بر قواعد تجویدی نیز برای انسان مفید است.

مرور مغربی

این روش در برخی مناطق کشور مغرب رایج است .قاری در آن واحد سه سوره را مرور و از هر سوره آیه ای را تلاوت می کند بدین ترتیب آیه ها را چنان به هم می آمیزد که خداوند دلیلی بر صحت آن فرو نفرستاده است و صحیح نیست.این چنین:

(عم یتسائلون والنازعات غرقا عبس و تولی عن النباء العظیم و الناشطات نشطا ان جاءه الاعمی الذی هم فیه مختلفون و السابحات سبحا و مایدریک لعله یزکی کلا سیعلمون...)

و ادامه می دهد بی گمان این روش نیروی آماده سازی و ارائه شگفتی می طلبد و منع شرعی آن هم پیداست و سکوت درباره درست نبودن آن هم ناروا.

در واقع از سویی باعث در هم آمیختن محفوظات می شود و تسلط بر این روش قدرت فوق العاده ای می خواهد و از سوی دیگر این گونه تلاوت از قصد قرآن به دور است و گاهی معنایی ، خلاف نظر قرآن از این ترکیب حاصل می شود که قطعا از نظر شرع جایز نمی باشد پساین روش به هیچ عنوان توصیه نمی شود و صرفا جهت آگاهی حافظان آورده شده است.

روش ترکی

این روش در کشور ترکیه در زمینه حفظ قرآن کریم جایگاه ویژه ای دارد و شایسته است آن را از اهل آن فراگیریم زیرا روشی است برجسته و ممتاز که با طی مراحل زیر انجام میگیرد:

1-دانش پژوه مدتی طولانی از روی قرآن قرائت قرآن را فرامی گیرد واز یادگیری حروف الفبا تا مهارت یافتن در قرائت و تصحیح آن، گاه تا یک سال کامل به طول می انجامد و سپس نوبت مرحله دوم می رسد که مرحله حفظ است.

2- دانش پژوه از روی قرآن حافظان ، که قرآن به سی جز تفسیم شده و هر جز بیست صفحه است و هر صفحه پانزده خط حفظ می کند.

3-روز اول صفحه پایانی جز اول را شروع میکند و در روز دوم به صفحه پایانی جز دوم می پردازد و هر روزی به صفحه پایانی جز دیگر تا بالاخره حفظ سی صفحه قرآن پایان می یابد و یک ماه جهت صفحات پایانی همه جز های قرآن سپری می شود.

4-در آغاز ماه دوم، صفحات پیش از صفحات پایانی هر جز حفظ می شود.روز اول، صفحه پیش از صفحه پایانی جز اول و روز دوم صفحه پیش از صفحه پایانی جز دوم حفظ می شود و همان کارهایی که در گام پیشین انجام شد، انجام می گیرد.

5-این روش تا حفظ کامل قرآن ادامه می یابد و قرآن به عکس حفظ می شود و هرگاه صفحه ای حفظ گردد صفحاتی که پیش تر از آن حفظ کرده است هم استماع می شود و بدین ترتیب حفظ فرد، حفظی درست خواهد شد، چنان که گویی تابلوهایی در کنار یکدیگر چیده می شود.

دیدگاه های حافظان قرآن درباره این روش با یکدیگر متفاوت است. عده ای آن را ستوده و عده دیگر از آن انتقاد کرده اند.از این رو من هم از استادان بزرگ استانبول درباره این روش پرسیده ام و آنان پاسخ داده اند: این روش را از استادان خود به ارث برده ایم و همه آنان این روش را بهترین روش حفظ قرآن می دانستند. حتی برخی از ترکان می پندارند که تنها به این روش قرآن را می توانند حفظ کنند و حتی دیده ام که این روش در کشور هایی که به دست عثمانیان فتح شده است مانند بوسنی و هرزگوین هم گسترش یافته است و آنان هنوز به روش ترکی قرآن را حفظ می کنند.

در حقیقت هر که در این روش بیندیشد فوایدی به ویژه برای غیر عرب زبانانی که عربی هم نمی دانند در آن می یابند و چنان چه دانش پژوه تا ختم کل قرآن بدان مداومت ورزد، پیامد های آن آشکار می گردد چه حفظی استوار و همراه با آن حفظ شماره صفحات و جز ها پیامد آن است، ولی جهت منفی آن این است: اگر دانش پژوه تا پایان بر این روش مداومت نورزد و به هر جهتی آن را ترک گوید تنها بخش هایی غیر مرتبط از قرآن را حفظ کرده است و اگر از او خواسته شود سوره معینی را تلاوت کند نمی تواند به تلاوت خود ادامه دهد و پیوند دادن دوباره آیات حفظ شده برایش سخت است بالاخره این که این روش از جمله روش هایی است که به صورت جزئی اجرا نمی شود و تنها باید به صورت کلی آن را اجرا کرد و باید دست کم دوسال طول بکشد تا به بار نشیند.