پایگاه جامع حفظ قرآن

روش چرخشی(کشور سودان)

این روش مخصوص کشور سودان است و به مانند نام شگفت انگیزش چندان شگفت انگیز نیست ولی گونه ای نوآوری در آن هست و دوست دارم برای عزیزان خواننده آن را توصیف کنم، نه از این جهت که خوانندگان بدان تکیه کنند بلکه برای آشنایی و آگاهی یافتن از آن به ویژه که هنوز بسیاری قرآن را به این روش حفظ میکنند و معتقدند: این روش روش خوبی است و اجرای آن چنین است:

1-استاد جلسه به هر یک از شاگردان خود قرآن را می آموزد و به هریک بخشی از سوره ای را که به آن رسیده است، می آموزد و قرائت تلفظ و کتابت شگرد بر روی تخته را تصحیح می کند.

2-استاد وسط جمع می نشیند تا مواظب همگان باشد و هرگاه آن بخش از سوره شاگردی را تصحیح می کند، شاگرد به جای خود بر می گردد و شاگرد دیگری می آید تا این که استاد تلاوت و قرائت همگان را تصحیح می کند، شاگردان دو زانو نزد استاد می نشینند و دور او را می گیرند تا بخش حفظ شده هر یک را تصحیح کند.

3-شاگردان این کار را ادامه می دهند و در این زمان برخی سهم خود را حفظ می کنند. با توجه به این که شاگردان بر روی حصیر می نشینند و نشستن بر روی حصیر خسته کننده است و گاهی هم شاگردان روی شن ها می نشینند.استاد برای جلوگیری از نفوذ خستگی در روان شاگردان یا برای جلوگیری از حواس پرتی آنان به کسانی که سهم خود را زودتر حفظ کرده اند، دستور می دهد بخش دیگری را آغاز کنند.

4-استاد دستور می دهد شاگردان یکی پس از دیگری دایره وار صف ببندند، سپس با راه رفتن قرآن را دوره می کنند در حالی که استاد در وسط دایره می استد، مراقب آنان است ، تشویق و راهنمایی شان می کند و هرکس را که بخواهد از این ساختار بیرون رود نهی می کند.

5-شاگرد باید آیه هایی را که موقع نشسته بودن حفظ کرده است در این چرخش مرور کند.

6-بد نیست شاگردان صدایشان را کمی بالا برند، زیرا این کار به طور آشکاری موجب سر زندگی و طراوت می شود.

7-پس از مدتی چرخش، استاد از شاگردان می خواهد بنشینند و بار دیگر درس را با روحیه ای تازه و بالا به استاد ارائه دهند گاهی هم استاد به برخی از شاگردان حاضر در جلسه دستور می دهد درس را به صورت ایستاده ارائه دهند و این کار در اصطلاح آنان در آفریقا رمی نام دارد و گویی دانش آموز آنچه را که حفظ می کند به سمع استاد می رساند و دانش آموز هم هنگامی که ایستاده می خواند کاملا آماده است.

روش چرخشی فواید بسیاری دارد از جمله گردش خون را فعال می کند و عضلات قلب و دیگر اندام های بدن را پس از یک دوه نشستن طولانی مدت به فعالیت می اندازد. این روش محرک های فعال کردن بدن را دگرگون می کند و در نتیجه روحیه دانش آموز را اگر به خستگی و کسلی خو گرفته باشد تغییر مید هد ، چه کودک به گونه ای آفریده شده است که جنب و جوش را دوست دارد و اگر ساعت های طولانی او را محدود سازند، به ستوه می آید و کاری هم انجام نمی دهد.به نظر می رسد انجام کار چرخشی از یک بررسی روان شناسانه ژرف بر روی شخصیت فرد آموزنده سرچشمه گرفته است که معلمان مسلمان آفریقایی مبتکر آن بوده اند.

در کشور های غربی کنونی دیدگاه های تربیتی نوینی وجود دارد که از چندین جهت همانند حفظ چرخشی است .آنان با آن که میدانند مسلمانان با وجود کمبود امکانات، نخستین کسانی بودند که بیشترین نظریه های تربیتی کنونی را ارائه کردند، معتقدند خودشان مبتکر دیدگاه های نوین هستند.

جا دارد که هنگام اجرای این روش ، شاگردان سریع نچرخند و دایره ای که تشکیل می دهند بزرگ تر باشد تا شاگردان سر گیجه نگیرند. بهتر است این دایره در هوای آزاد و در میدانی وسیع تشکیل شود.